Wiegendood, nachtmerrie van elke ouder

Wiegendood is een plotselinge dood die voornamelijk voorkomt bij baby's en kinderen onder de twee jaar. Vaak is er geen specifieke aanleiding voor de dood. Het is een nachtmerrie voor iedere ouder en helaas niet mogelijk helemaal te voorkomen. Wat is wiegendood, wat zijn de oorzaken en hoe kan je de kans op wiegendood verkleinen?

Wiegendood, ook wel 'Sudden Infant Death Syndrome' (SIDS) genoemd, betekent een plotselinge dood bij baby's. Wiegendood is geen doodsoorzaak op zich, maar de term wordt gebruikt om sterfte in de wieg zonder aanwijsbare oorzaak aan te duiden.

Als je net ouders bent geworden kan het woord 'wiegendood' behoorlijk beangstigend zijn. Het treedt plotseling op en is niet te herkennen aan specifieke voortekenen. In Nederland komt wiegendood jaarlijst tussen de tien en twintig keer voor.

De hersenen geven steeds een prikkel door aan de longen om adem te halen. Dit gebeurt automatisch bij normaal functioneren van de hersenen. Zowel bij volwassenen, baby's en kinderen. Maar bij hele jonge baby's geven de hersenen soms geen prikkel meer door aan de longen waardoor de ademhaling stopt. De hersenen worden daardoor niet gestuurd om een signaal af te geven dat de baby het moeilijk heeft waardoor het kindje stikt en overlijdt zonder dat je het door hebt.

Mogelijk kunnen de volgende punten een rol spelen bij het veroorzaken van wiegendood:

• Inademen van tabaksrook zorgt ervoor dat hersenen niet goed of zelfs geen signalen kunnen doorgeven.
• Inademing van kalmerende middelen zorgt ervoor dat hersenen niet goed of zelfs geen signalen kunnen doorgeven.
• Teveel knuffels in het bedje kan de ademhaling van de baby belemmeren als het tegen de mond en neus ligt.
• Te warm gekleed zijn, waardoor het baby'tje de warmte niet kwijt kan.
• Of juist te koud, waardoor het baby'tje onderkoeld raakt.
• Verstikt raken in beddengoed of speelgoed.
• Medische afwijkingen in het zenuwstelsel kunnen ook rol spelen bij wiegendood.

Een afwijking in het zenuwstelsel zorgt voor verandering van serotonine in het lichaam waardoor de ademhaling anders geregeld wordt, eigenlijk meer ontregeld wordt. Wiegendood komt meer voor bij jongens dan bij meisjes. Jongens beschikken namelijk over minder serotonine in het lichaam dan meisjes, waardoor ze een tragere reactie hebben op een verstoorde ademhaling.

Helaas is wiegendood niet altijd te voorkomen. Wel kunnen we letten op mogelijke risicofactoren bij wiegendood. Sinds ouders op de hoogte zijn van de risicofactoren is het aantal sterfgevallen gelukkig de laatste jaren gedaald. Helemaal voorkomen kan helaas niet, maar de volgende factoren kunnen de kans op wiegendood wel verkleinen;

1. Laat de baby niet bij je in bed slapen. De kans is aanwezig dat de baby verstikt raakt in het matras, het beddengoed of doordat de baby tegen de ouder ligt en niet goed kan ademhalen.
2. Koop een ventilerend matras en dekentje voor de baby en ventileer het kamertje ook goed.
3. Laat de baby op de rug slapen. Op de buik kan het sneller met het hoofdje, de neus en mond in het matras terecht komen waardoor het niet goed kan ademen.
4. Gebruik geen stootranden in het ledikantje, dat is niet nodig. Ventilatie is belangrijker.
5. Kleed de baby niet te warm en dek het niet te warm toe. De baby moet de warmte wel goed kwijt kunnen.
6. Kies liever voor een slaapzak dan een dik deken. De baby kan onder een dik deken verdwijnen waardoor er geen ventilatie aanwezig is. Kies een slaapzak die goed past rond hals en schouders zodat de baby niet naar beneden kan schuiven.
7. Rook niet in de ruimte waar de baby verblijft of slaapt.
8. Laat de baby nooit alleen achter in de box. Kijk regelmatig of alles goed is en er geen knuffels of dekens in de weg liggen.
9. Zorg voor voldoende rust en regelmaat.
10. Hou de temperatuur in de slaapkamer onder de 18 graden Celsius.
11. Gebruik bij het geven van borstvoeding geen medicijnen die een versuffend of een slaap bevorderende werking (kunnen) hebben.

In 2017 is een Landelijke Samenwerkings Afspraak (LSA) Preventie van wiegendood gepubliceerd. Deze samenwerking sluit aan op de richtlijnen en verbindt alle professionals die betrokken zijn bij de preventie van wiegendood zoals verloskundigen, huisarts, gynaecoloog, zorgverleners, gastouders, jeugdverpleegkundigen, kinderfysiotherapeuten etc. Alle professionals moeten zich houden aan deze richtlijnen en adviezen die worden gehanteerd om de kans op wiegendood te verkleinen. (bron NCJ.nl)